Over Ulbeek
Ulbeek is een dorp in de Belgische provincie Limburg en een deelgemeente van Wellen. De deelgemeente heeft een oppervlakte van 5,97 km² en telde 897 inwoners in 2016.
Ulbeek ligt in het westen van de gemeente Wellen. Het grondgebied van de deelgemeente grenst in het zuiden aan Borgloon, in het westen aan Sint-Truiden en in het noorden aan Alken.
Het dorp is ontstaan als een driesdorp op een kleine verhoging in het landschap nabij de Spaasbeek. Op de Ferrariskaarten is te zien dat het centrale plein tot in de tweede helft van de achttiende eeuw een driehoekige vorm had. In de Atlas der Buurtwegen (1844) had de dries een rechthoekige vorm die tot op heden bewaard is gebleven. De drinkpoel die oorspronkelijk langs het plein lag, is echter verdwenen.
De historische bebouwing omvat een kleine kern rond de dries die bestaat uit enkele langgevelboerderijen en vierkantshoeves. Daarnaast liggen er ook verscheidene hoeves verspreid over het grondgebied van Ulbeek.
Door lintbebouwing langs verschillende invalswegen heeft de oude kern zich in verschillende richtingen uitgebreid. Ten westen van de dorpskern is op gronden die deel uitmaakten van het kasteeldomein Trockaert de nieuwe woonwijk Smisveld gebouwd.
Ongeveer tweeënhalve kilometer ten noordwesten van de dorpskom bevindt zich het gehucht Beurs. Voorts ligt ook een klein deel van de bebouwing van het gehucht Tereiken op het grondgebied van Ulbeek.
