Onderzoek uitgevoerd door de KU Leuven ontrafelt de complexiteit en tijdrovendheid van residentiële vergunningstrajecten in België. De studie op basis van gegevens uit het Vlaams Omgevingsloket, onthult niet alleen aanzienlijke economische kosten en juridische onzekerheid die gepaard gaan met deze trajecten, maar kwantificeert ook de gemiddelde doorlooptijd en slaagkansen, variërend van 28,5 tot 65,5 maanden in Vlaanderen. De doorlooptijd wordt in grote mate bepaald door de complexiteit van het project (uitgedrukt in aantal wooneenheden) waarvoor een vergunningsaanvraag wordt ingediend, alsook het aantal fases dat moet worden doorlopen alvorens men een definitieve, uitvoerbare beslissing kan bekomen.
Grote variabiliteit in doorlooptijd en slaagkansen
De variabiliteit in doorlooptijd en slaagkansen blijkt vooral te wijten aan lokale factoren zoals regelgevingscomplexiteit en buurtkenmerken. Opvallend is dat bepaalde centrumsteden en gemeenten met hoge vastgoedprijzen een lagere kans op vergunning vertonen, wat een zorgwekkende vaststelling is. Daarnaast tonen gegevens aan dat bijkomende adviezen en openbare onderzoeken de slaagkans van vergunningstrajecten verlagen, terwijl de aanwezigheid van ruimtelijke uitvoeringsplannen juist een positieve impact hebben. Buurten met meer eigenaars, hogeropgeleiden, hogere bevolkingsdichtheid en een hoger aandeel Europeanen hebben over het algemeen een kleinere kans op vergunning, terwijl een vergunningstraject in buurten met een hoger aandeel niet-Europeanen en werkenden een hogere slaagkans heeft.
Economische voordelen van een geoptimaliseerd vergunnings – en beroepstraject
Economische analyses onthullen het potentieel van geoptimaliseerde vergunnings- en beroepstrajecten om aanzienlijke financiële meerwaarde te genereren. Zelfs een bescheiden vermindering van de doorlooptijd met slechts 1 maand kan miljoenen euro's aan economische waardevermeerdering opleveren: 9,4 miljoen euro in Vlaanderen, 2,5 miljoen euro in Wallonië en 0,1 miljoen euro in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Beroepsprocedures bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen kunnen dan weer aanzienlijke waardevermindering veroorzaken. In het geval van een project van 50 wooneenheden resulteert dit volgens de simulatie van de KU Leuven in een economisch verlies van maar liefst 0,6 miljoen euro, wat neerkomt op 12.786 euro per wooneenheid.
Calculatietool voor de toekomst?
Naast economische overwegingen suggereert de KU Leuven ook een toekomstgerichte benadering, waarbij de gecreëerde database en tools kunnen dienen als basis voor een Belgische Vergunningsindex. Dit zou overheden helpen beleidswijzigingen in te schatten en bedrijven te voorzien van inzichten in doorlooptijden en slaagkansen voor hun specifieke projecten.