Flitscontroles in de elektrotechnische en bouwsector op 21 maart 2019

De Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst, kortweg SIOD, houdt op geregelde tijdstippen sociale flitscontroles in verschillende sectoren. Op 21 maart 2019 zijn de elektrotechnische en de bouwsector aan de beurt. Zo'n flitscontrole heeft voornamelijk een informatief en preventief karakter, maar dat neemt uiteraard niet weg dat de inspectie bij grove inbreuken zal verbaliseren! Belangrijk om weten is dat zo'n inspecteur dag en nacht vrij mag binnengaan op de arbeidsplaatsen. Hij mag er de identiteit controleren van de personen die zich daar bevinden (werkgevers, werknemers, zelfstandigen,…) alsook de functie en het loon van de werknemers. Daarnaast mag hij wanneer hij dat nodig acht en met inachtneming van de rechten van de verhoorde, een verhoor afnemen.

Enkele voorbeelden van inbreuken die bij zo'n controle vastgesteld worden:

• Inbreuken aangaande werkloosheid door de werknemer: het niet in het bezit zijn van de controlekaart werkloosheid, het niet schrappen van de controlekaart werkloosheid, het niet aangeven van een nevenactiviteit door een volledig werkloze,…
• Inbreuken aangaande werkloosheid door de werkgever:
• De werkgever doet een maandelijkse mededeling van de eerste effectieve dag tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor een werknemer, maar laat deze toch werken. Op het einde van de maand bevestigt de werkgever de dagen waarop de werknemer gewerkt heeft valselijk als dagen tijdelijke werkloosheid.
• De werkgever levert niet vrijwillig een controlekaart C3.2A af aan een tijdelijk werkloos gestelde werknemer, ten laatste op de eerste dag van de effectieve werkloosheid van elke maand, voor het normale aanvangsuur van het werk.

Documenten en info bij een werfcontrole

Hieronder volgen enkele voorbeelden van documenten en info die een inspecteur van SIOD kan vragen aan personen die arbeidsprestaties verrichten op een werf:

• Wie is zijn/haar werkgever/opdrachtgever? Identificatiegegevens van de werkgever en of opdrachtgever. Van wie krijgt hij/zij zijn opdrachten? Waar is deze gelokaliseerd? Waar moet meestal gewerkt worden?
• Over zijn/haar statuut (werknemer loontrekkende, zelfstandige, student, uitzendkracht…): Identificatiegegevens van de aangetroffen persoon (zowel tijdelijk adres in België als in thuisland indien het geen Belgische werknemer betreft).
• Wat is zijn/haar statuut? Indien werknemer: wat is de aanvangsdatum van de tewerkstelling bij de huidige werkgever (contract)? Vanaf wanneer is hij/zij op deze werf werkzaam? Heeft hij/zij al gewerkt in zijn/haar thuisland voor de huidige werkgever (indien het geen Belgische werknemer betreft)? Indien zelfstandige: sedert wanneer is hij/zij aangesloten bij een kas voor zelfstandigen, het aansluitingsnummer?
• Over zijn/haar statuut als sociaal verzekerde (werkloos, arbeidsongeschikt, leefloon, pensioen …): Geniet de aangetroffen persoon uitkeringen? Indien ja: van welke instantie? Kan hij/zij de noodzakelijke documenten hieromtrent voorleggen (bv. werkloosheidsdocumenten)?
• Over zijn/haar loon-en arbeidsduur gegevens: Wie betaalt het loon? Hoe wordt het loon betaald? Zijn er nog loontegoeden? Waar worden sociale lasten en belastingen betaald? Indien het geen Belgische werknemer betreft, worden vergoedingen betaald voor: voeding (zo ja: hoeveel en door wie), logies (zo ja: hoeveel en door wie), verplaatsingskosten (zo ja: hoeveel en door wie),…

Personen die werken op de werf moeten volgende documenten kunnen voorleggen:

• Identiteitsdocumenten.
• Arbeidskaarten en verblijfsvergunningen (voor niet EU-onderdanen).
• Deeltijdse werknemers: Arbeidsovereenkomst met werkroosters en afwijkingsdocumenten.
• Werkloze werknemers: volgende controlekaarten kunnen gevraagd worden: C3A (blauwe kaart voor volledig werkloze), C3.2A (wit blad, voor tijdelijke werkloze), C3D (wit blad, voor deeltijdse werknemer met aanvullende werkloosheidsuitkeringen), C3C (gele kaart, voor vrijgestelde werkloze). Het is belangrijk dat prestaties vooraf aangeduid werden op de controlekaart.
• Arbeidsongeschikte werknemers (RIZIV): indien een arbeidsongeschikte werknemer aan het werk wordt aangetroffen zal gevraagd worden naar zijn/haar "Toestemming deeltijdse werkhervatting (TDWH)" afgeleverd door de adviserend geneesheer. Als betrokkene deeltijds het werk mocht hervatten, valt hij/zij onder dezelfde verplichtingen als bij een deeltijdse werknemer op het vlak van bekendgemaakte werkroosters en eventueel afwijkingsdocument.
• Uitzendkrachten: zijn/haar elektronische arbeidsovereenkomst met het uitzendbureau, te tonen via smartphone, laptop of tablet.
• A1 (kan eventueel achteraf worden voorgelegd).
• Limosa (indien het geen Belgische werknemer betreft - kan eventueel achteraf worden voorgelegd).

Documenten en info bij een bedrijfscontrole

Hieronder volgen enkele voorbeelden van documenten en info die een inspecteur van SIOD op kan vragen bij een bedrijfscontrole:

• Bewijs van inschrijving bij de KBO.
• Bewijs van inschrijving bij de RSZ (nummer van de werkgever).
• Bewijs van aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds voor zelfstandigen.
• Dimona (onmiddellijke aangifte van tewerkstelling) : gewone Dimona van voltijdse of deeltijdse werknemers.
• Arbeidsreglement met alle werkroosters alsook bewijs van registratie.
• Loon- en prestatiegegevens van de werknemers: loonfiches, individuele rekening, betaalbewijzen, prestatielijsten,... Er kan tevens een uitprint gevraagd worden van elektronisch geregistreerde prestaties.
• Arbeidsovereenkomsten, met eventuele addenda: arbeidsovereenkomsten (met werkrooster), studentenovereenkomsten, uitzendcontracten,…
• Afwijkingsdocument of registratiesysteem voor deeltijdse werknemers (indien meer uren, minder uren of wisselen van werkrooster ten opzichte van het voorziene vaste of variabel werkrooster).
• Overeenkomst voor uitzendarbeid tussen gebruiker en uitzendkantoor.
• Bewijs van aansluiting bij de P.D.O.K. en in regel zijn t.e.m. vorig kwartaal.
• Bewijs van aangifte van werf (AVW) en Checkin@work (C@W).
• Bij tewerkstelling van niet-Belgische werknemers of zelfstandigen kunnen volgende documenten gevraagd worden :
• De arbeidskaarten en/of arbeidsvergunningen en verblijfsvergunningen voor niet EU- onderdanen.
• Beroepskaarten voor buitenlandse zelfstandigen die niet vrijgesteld zijn (niet EU- onderdanen)
• Limosameldingen met L1-document
• A1-document
• Prestatiebladen

Bemerk dat een inspecteur uiteraard het recht heeft om bijkomende documenten op te vragen die nodig zijn om zijn taak uit te kunnen voeren.

Op de website van de SIOD vind je een handige checklist voor zo'n flitscontrole.