Het Ruimterapport beschrijft aan de hand van meer dan 350 kaarten, tabellen en grafieken hoe onze Vlaamse ruimte ingericht is en hoe we die gebruiken. Een eerste versie van dit rapport, Ruimterapport 2018, is een lijvig document dat de huidige toestand van Vlaanderen op ruimtelijk vlak beschrijft.
“Om het debat grondig te kunnen voeren en beleid te kunnen onderbouwen, is het belangrijk dat we beschikken over betrouwbare analyses en cijfers. Dit Ruimterapport biedt een stevige basis om het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen verder uit te rollen. We moeten de versnippering van Vlaanderen een halt toeroepen en waar mogelijk nog een stap verder gaan door te ontharden.”
Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege
Hoog ruimtebeslag met veel verharding
Vlaanderen heeft een hoog ruimtebeslag. We nemen 32.5% in om te wonen, te ontspannen, te werken en ons te verplaatsen. Ook tuinen, sportterreinen, parken en pleinen zijn hierbij inbegrepen.
14.2% van Vlaanderen is verhard. Twee derde daarvan bestaat uit wegen, opritten, terrassen … en één derde is effectief bebouwd. Dat is hoog in vergelijking met het Europees gemiddelde van 7.2% verharding. In vergelijking met andere Europese landen hebben we echter wel veel inwoners t.o.v. de oppervlakte van Vlaanderen en wonen we toch aan lage dichtheden. Landelijk gebied is niet dun bevolkt en verstedelijkt gebied is niet dicht bevolkt.
Lintbebouwing en stadskernen
Vandaag scoren we -in vergelijking met andere Europese landen- bijna overal in Vlaanderen erg goed op het gebied van nabijheid van voorzieningen in kernen. In dit soort kernen woont zo’n 69% van de Vlaamse bevolking. Er zijn ondertussen ook in Vlaanderen kernen waar geen supermarkt, bakker of school meer zijn, maar globaal genomen doen we het nog steeds erg goed.
25% van de Vlaamse bevolking woont in "een lint". In totaal is er zo’n 13,000 km lintbebouwing in Vlaanderen.
Hoe we ons verplaatsen, is een direct gevolg van waar we wonen, werken en ontspannen. Toch speelt de woon-werk afstand slechts een beperkte rol bij de woningkeuze. De gemiddelde Vlaming legt jaarlijks 1,000 km meer af dan de gemiddelde Europeaan. Mensen die in landelijk Vlaanderen wonen, leggen hierbij de meeste kilometers af.
We nemen dus veel ruimte in en dan ook nog versnipperd. Het is precies die versnippering van de ruimte die als een rode draad doorheen het eerste Ruimterapport loopt: veel kernen en bebouwingsconcentraties, grote woningen met een beperkte bouwhoogte en relatief grote tuinen, voorzieningen en bedrijven die verspreid zijn over het hele grondgebied, kleine landbouwpercelen, veel bomen maar weinig bossen, veel zonnepanelen en veel wegen die zorgen voor een versnippering van het landschap.
Economie
De tewerkstelling in Vlaanderen is zeer gedifferentieerd. 5% van Vlaanderen is voorzien voor bedrijventerreinen. Daar werkt ook effectief 25% van de bevolking. De overige 75% werkt heel verspreid. Hier kan je heel dikwijls spreken van "verweving". Verschillende functies lopen door elkaar. Voor bijna elke sector vind je het grootste aandeel tewerkstelling terug in verstedelijkt gebied. Tegelijkertijd wordt open ruimte alsmaar meer versnipperd door niet-agrarische ondernemingen.
Het volledige rapport met de negen hoofstukken is te vinden op www.ruimterapport.be