Op 20 mei 2014 is de gevangenis in Leuze-en-Hainaut officieel geopend. De gevangenis zal 312 gedetineerden (300 mannen en 12 vrouwen) kunnen opvangen en maakt deel uit van het Masterplan 2008-2012-2016 voor een gevangenisinfrastructuur in humane omstandigheden. De gevangenis bevindt zich langs de N60D en de N7 op een bouwterrein van 14 ha.
De federale staat is eigenaar van het gebouw en de Regie der Gebouwen trad op als bouwheer. De gevangenis werd gebouwd via een Publiek-Private Samenwerking, een DBFM-overeenkomst (Design Build Finance Maintain) waarbij zowel het ontwerp, de bouw, de financiering en het onderhoud gedurende de volgende 25 jaar worden uitbesteed aan een privé-partner. Hiervoor betaalt de federale staat gedurende de volgende 25 jaar een beschikbaarheidsvergoeding. Daarna neemt de federale staat de gevangenis kosteloos over.
Een humane gevangenis
Mens en omgeving staan centraal in de ontwikkeling en de uitbating van de gevangenis, wat een positieve invloed heeft op het gedrag van de gedetineerden en dus op het veiligheidsaspect. Het complex is gebouwd op basis van open en korte circulaties en duidelijk onderscheiden entiteiten.
De levens- en werkkwaliteit in de gevangenis is belangrijk zowel voor de gedetineerden als voor het personeel.
Het penitentiaire complex omvat verschillende entiteiten en wordt omgeven door een betonnen muur van 6 meter hoog. Drie materialen domineren: beton, glas en staal.
Het inkomgebouw vormt een apart paviljoen en is twee verdiepingen hoog, licht, ruim en toegankelijk. Het fungeert als sas voor bezoekers en voertuigen. Op de verdieping beschikt de rechterlijke orde over kantoren, een zittingszaal voor de strafuitvoeringsrechtbank, een polyvalente zaal en een deliberatiezaal.
Het bezoekersgebouw bevindt zich aan de voorkant van het hoofdgebouw. Het is rechtstreeks toegankelijk via de koer die het inkompaviljoen scheidt van de cellenzone. De ruimtes zijn er ingericht rond een patio. Kinderen die op bezoek komen, beschikken over een op kindermaat ingerichte tuin. De ingang voor gedetineerden is gescheiden van de ingang voor bezoekers. Daarnaast zijn er individuele bezoekruimtes, spreeklokalen met en zonder veiligheidsglas en drie kamers voor bezoek zonder toezicht. De vloer van de gemeenschappelijke bezoekerszaal is verfraaid met tekeningen.
In het stervormige hoofdgebouw kijkt het panoptische centrum (controlezone) uit op de vier cellenvleugels. Het centrum is heel ruim en bedient de andere functies die betrekking hebben op de gedetineerden (cellenvleugels, het sport- en sociaal-cultureel gebouw).
De cellen zijn functioneel ingericht met vast meubilair (een bed, bureau en kasten) en uitgerust met een sanitaire zone (douche, wastafel en een toilet). Alle gedetineerden nemen hun maaltijd in de cel, behalve in de werkplaatsen en in de keuken. De gevangenis beschikt hoofdzakelijk over éénpersoonscellen en over 32 duocellen.
Om de breuk met de digitale wereld tot een minimum te beperken en om ervoor te zorgen dat de gedetineerde de evolutie van de multimedia niet aan zich voorbij ziet gaan, ontwikkelde de FOD Justitie het systeem Prison Cloud. Dit systeem biedt aan de gedetineerde een geïnformatiseerd en geglobaliseerd beheer van het telefoon- en televisiegebruik, van de kantines, de contacten met interne diensten, het gebruik van internet en de e-learningmodules en informatie over mogelijke activiteiten.
Boven de centrale gang van het hoofdgebouw bevinden zich de kantoren van de griffie, de boekhouding, de personeelsdienst, de arbeidsgeneesheer en de directie.
Het complex beschikt ook over een werkhuizen, keuken, een onthaal- en opnamecentrum, sportzalen, zalen voor het personeel (refter, sport, fitness, enz.), een paviljoen voor 12 vrouwelijke gedetineerden en verschillende technische lokalen.
Tussen de verschillende gebouwen zijn er open ruimten zoals de koer tussen het inkomgebouw en het hoofdgebouw, de koer voor de vrouwenafdeling, de tuin bij de refter, de loskade, de wandelingen waar kabels over gespannen zijn om ontsnappingen per helikopter te vermijden.
Duurzaam bouwen
Het globaal isolatieniveau bedraagt 30 K met een E-peil 60. Er wordt gestreefd naar energieneutraliteit waarbij toch ook altijd het comfort van de bewoners garandeerd blijft. In elke cel is sanitair geplaatst (wasbak, toilet en douche). Om een duurzaam beheer te garanderen is de programmatie van de dagelijkse warmwaterdouches beperkt.
Het project beantwoordt aan de BREEAM-certificatie (Building Research Establishment Environmental Assessment Method) dat betrekking heeft op de milieuprestaties van een gebouw tijdens zijn hele levenscyclus.
Zowel tijdens het ontwerp, de bouw en het latere gebruik stond en staat duurzaamheid voorop, zoals
- de keuze van de materialen op basis van de Green Guide to Specification,
- het gebruik van duurzaam en performant isolatiemateriaal om het energieverbruik te verminderen,
- een warmtekrachtkoppeling,
- het plan voor het afvalbeheer van de site,
- de invoering van een plan voor duurzaam beheer waarbij de klemtoon ligt op energie,
- het gebruik van regenwater en duurzame bevoorrading,
- de landschappelijke inplanting,
- de inrichting van de groene binnenplaatsen voor gedetineerden,
- de installatie van een paar honderd zonnepanelen op de daken van de sporthal en het logistieke en administratieve gebouwen, panelen die na 5,5 jaar zijn terugverdiend.
In de gevangenis zijn verschillende kunstwerken geïntegreerd. Het gaat om grafische werken, schilderijen en een fresco van Franca Ravet en sculpturen en een glasraam van George De Decker.
Technische Fiche
Eigenaar: Belgische staat Bouwheer: Regie der Gebouwen Gebruiker: FOD Justitie Consortia DBFM: FPR Leuze (Cordeel - Cofinimmo - Willemen) (Assar Architects (D) - Storimans Wijffels Architecten (D) - DDS&Partners Architects (D) - Arch & Teco, Spie - JNC (D) - Aries Consultants (D) - Cordeel zetel Temse (B) - Willemen (B) - Socotec (B) - Pirnay (B) - Bopro (B) - Vega Projects International (B) - Venac (B) - Cofinimmo (F + M) - Facilicom Facility Solutions (M) Duur van het contract: 25 jaar (de gevangenis wordt daarna kosteloos overgedragen aan de Belgische staat) Oppervlakte: 14 ha 47 a 11 ca Capaciteit: 312 plaatsen (300 mannen, 12 vrouwen) Duur van de werken: 2012 - 2014 Beschikbaarheidsvergoeding vanaf 2014: 12 miljoen euro per jaar
Bron: Regie der Gebouwen