Onlangs formuleerde de taskforce "Ventilatie" van de federale overheid in een rapport haar aanbevelingen m.b.t. (mechanische) ventilatie en de bewaking van de kwaliteit van de binnenlucht in het kader van COVID-19. Daarbij dient opgemerkt te worden dat voldoende ventilatie op zich maar één van de maatregelen is om de verspreiding van COVID-19 tegen te gaan, naast het houden van voldoende afstand, het dragen van een mondmasker,...
Toch kwam ventilatie sterk onder de aandacht toen duidelijk werd dat besmettingen met COVID-19 kunnen gebeuren via aerosolen. Dat zijn kleine druppeltjes die zo licht zijn dat ze al zwevend en over een grotere afstand virusdeeltjes kunnen transporteren en op die manier een persoon kunnen besmetten die zich op een grote afstand bevindt van een met COVID-19 besmette persoon. In de buitenlucht zal de concentratie van besmette aerosolen meestal heel laag zijn, maar vooral in slecht geventileerde binnenruimtes met één of meerdere besmette personen kan de concentratie van dergelijke "besmette" aerosolen sterk toenemen en op die manier aanleiding geven tot nieuwe besmettingen.
CO2 drempel voor aanvaardbaar binnenrisico
Het is technisch en praktisch onmogelijk om de concentratie van aerosolen in bijvoorbeeld een klaslokaal of in een kantoor te gaan meten maar via de ademhaling komen er niet alleen aerosolen vrij maar wordt er ook telkens CO2 uitgeademd. De indoor CO2 concentratie kan dan ook gebruikt worden als indicator voor risico op besmetting met COVID-19 via aerosolen.
De CO2 concentratie in een ruimte is met een CO2 meter wel redelijk eenvoudig te bepalen. De CO2 concentratie wordt overigens al langer gebruikt als indicator voor het ventilatiedebiet in binnenruimtes. Zelfs een goede ventilatie van binnenruimtes kan een besmetting met COVID-19 niet uitsluiten maar een CO2 concentratie lager dan 900 ppm wordt beschouwd als een aanvaardbare waarde om de verspreiding van het virus via aerosolen te beperken.
Correcte instelling ventilatie
Laten we even uitgaan van een kantooromgeving waarin een aantal personen bureauwerk verricht of een zogenaamde rustige zittende activiteit uitvoert. In dat geval is geweten dat er per persoon een ventilatiedebiet van 40 m³/u nodig is om de aanvaardbare CO2 concentratie van 900 ppm niet te overschrijden. Zijn er 10 personen aanwezig in die ruimte dan zou het ventilatiedebiet in die ruimte dus 400 m³/u moeten bedragen. Let wel: als die personen een fysiek zware activiteit uitoefenen zoals bijvoorbeeld in een fitnesscenter, dan zullen de debieten een stuk hoger moeten zijn om de drempel van 900 ppm CO2 niet te overschrijden.
Je kan ook andersom rekenen. Stel dat een kapper een mechanisch ventilatiesysteem heeft dat maximaal een debiet van 80 m³/u haalt. Om de CO2 drempel van 900 ppm niet te overschrijden mag er in dat kapsalon te allen tijde maar 1 klant aanwezig zijn want per persoon (kapper en klant) is er een ventilatiedebiet 40 m3/u nodig of in totaal dus 80 m3/u (2 personen X 40 m³/u/persoon).
Meten is weten
Het advies om indoor de CO2 concentratie van 900 ppm niet te overschrijden en ook de relatie met de vereiste ventilatiedebieten worden in het rapport duidelijk geformuleerd maar in de praktijk kunnen er wel wat kapers op de kust opduiken. Zo zijn kantoorgebruikers bijvoorbeeld niet altijd op de hoogte van het actuele ventilatiedebiet. Het gebruik van een CO2 meter kan dan een oplossing zijn. Zolang de CO2 concentratie in de ruimte onder de drempel van 900 ppm blijft, is de situatie OK, zo niet moet er meer mechanisch -of indien dat niet kan- via het openen van ramen en deuren geventileerd worden.
Het rapport bevat een handig flowdiagram dat met verschillende situaties rekening houdt, alsook een checklist voor gebruik op de werkvloer.