Op 25 februari 2021 vernietigde de Raad voor Vergunningsbetwistingen de omgevingsvergunning die de Vlaamse minister van Omgeving, Natuur en Landbouw op 30 augustus 2019 verleende aan een bestaande pluim- en rundveehouderij te Kortessem voor de uitbreiding van het bedrijf. Tegen die uitreiking waren 2 milieuverenigingen in beroep gegaan.
Vlaamse stikstofkader niet in lijn met Europese wetgeving
De vergunning werd door de milieuverenigingen aangevochten omdat het bedrijf in de buurt van een natuurgebied ligt. De milieuverenigingen stelden dat die natuurgebieden er al niet goed aan toe waren en dat de verdubbeling van de activiteiten van het veebedrijf een herstel onmogelijk zou maken omdat de landbouwgerelateerde verzuring (o.a. neerslag van stikstofoxide uit lucht) en vermesting (d.i. een teveel aan meststoffen (stikstof, kalium ,fosfor,…) waardoor ecologische processen verstoord worden) door de uitbreiding enkel kan stijgen. Door het afleveren van de omgevingsvergunning, zo argumenteerden de milieuverenigingen, schendt de Vlaamse overheid de Europese regels m.b.t. natuurbehoud. Het feit dat de Vlaamse overheid de stikstofoverlast aftoetst aan haar voorlopig beoordelingskader Programmatorische Aanpak Stikstof (PAS) (bijdrage van de inrichting aan de kritische last is kleiner dan 5%) getuigt volgens de milieuverenigingen ook niet van behoorlijk bestuur omdat die PAS nooit afgetoetst werd en door het algemene karakter ervan ook geen duidelijke motivering voor het wel toekennen van een omgevingsvergunning inhoudt.
De Raad voor Vergunningsbetwistingen geeft de milieuverenigingen gelijk door te oordelen dat de Vlaamse overheid met het toekennen van de omgevingsvergunning, die gesteund is op het zogenaamde voorlopige PAS-kader, niet voldoende onderzoekt of de veehouderij een risico op aanzienlijke gevolgen voor het nabijgelegen habitatrichtlijngebied heeft. Louter verwijzen naar de drempelwaarden van de PAS volstaat volgens de Raad niet om het project uit te sluiten van een concrete beoordeling van de betekenisvolle effecten op de nabijgelegen natuurgebied (artikel 36ter Natuurdecreet). Het feit dat de Vlaamse overheid naliet zo'n specifiek onderzoek naar schade op de nabijgelegen natuurgebieden uit te voeren, droeg eveneens bij tot de beslissing van de Raad (artikel 26bis Natuurdecreet).
Nood aan een volwaardige PAS
Zoals uit het arrest van de Raad van Vergunningsbetwistingen blijkt, is het huidige wettelijke kader dat de Vlaamse overheid hanteert voor omgevingsvergunningen, onvoldoende om de stikstofimpact in rekening te brengen. Dat brengt op zich heel wat rechtsonzekerheid met zich mee want het kan er voor zorgen dat afgeleverde omgevingsvergunningen succesvol aangevochten worden op basis van Europese (Habitatrichtlijn) en Vlaamse regelgeving (Natuurdecreet).
Om een vergunningsstop zoals in Nederland te voorkomen beraadt de Vlaamse regering zich nu versneld over een rechtszeker stikstofkader. Via een milieueffectenrapport zal de overheid verschillende scenario’s onderzoeken om het stikstofprobleem aan te pakken. Daarnaast zal er van de verschillende scenario's en maatregelen een kosten-batenanalyse gemaakt worden en zal er gekeken worden naar de maatschappelijke en socio-economische impact.