Wie in Vlaanderen een bestaande woning, appartement of bouwgrond koopt, betaalt op de aankoopsom een registratiebelasting of verkooprecht. In Vlaanderen is het normale tarief 10% van de aankoopsom, maar er bestaan heel wat verlaagde tarieven.
Het bekendste verlaagd tarief is dat van 6% registratiebelasting bij de aankoop van de enige eigen woning. Om van dat gunsttarief te kunnen genieten moet er aan heel wat voorwaarden voldaan zijn: aankoop door een natuurlijk persoon, het moet gaan om een zuivere aankoop van de enige eigen woning én van de hele volle eigendom, je moet binnen de domiciliëringstermijn je intrek genomen hebben in je nieuwe woning.
Tot voor kort bedroeg die domiciliëringstermijn 2 jaar en bij grondige renovatiewerken bleek dat vaak een onmogelijke taak. Dat was niet alleen pijnlijk omwille van de vertraging en eventuele meerkosten in de renovatiewerken maar ook omdat het niet nakomen van de voorwaarden voor het verlaagd tarief van 6% registratiebelasting belangrijke fiscale gevolgen heeft.
Het is namelijk zo dat de Vlaamse Belastingdienst zal controleren of je daadwerkelijk je domicilie gevestigd hebt in je aangekochte woning voor het verstrijken van de domiciliëringstermijn. Is dat niet het geval, dan moet je de aanvullende rechten betalen plus een boete van 20% op die aanvullende rechten.
Een voorbeeld: stel je kocht een enige eigen woning voor 300,000 EUR en betaalde daarop een registratiebelasting van 6% (18,000 EUR), maar je raakt niet tijdig in je nieuwe woonst gedomicilieerd. Je betaalt dan de aanvullende rechten, d.w.z. het normale tarief van 10% min wat je reeds betaalde: 30,000 EUR -18,000EUR =12,000 EUR vermeerderd met een belastingverhoging van 20% op de aanvullende rechten of dus 12,000 EUR X 20%=2400 EUR. Je krijgt dus een gepeperde rekening van 14,400 EUR gepresenteerd voor het niet respecteren van je domiciliëringstermijn.
Termijn verlengd van 2 naar 3 jaar
Omdat de overheid inzag dat de domiciliëringstermijn van 2 jaar in veel gevallen te krap was, heeft ze die nu opgetrokken naar 3 jaar. Om te kunnen genieten van het verlaagd tarief van 6% van de registratiebelasting heb je nu dus 3 jaar, te rekenen vanaf de datum van de authentieke aankoopakte, om je op de plek van je nieuwe woonst te domiciliëren.
Is de aangekochte enige eigen woning een beschermd monument dan krijg je van de Vlaamse overheid zelfs 5 jaar de tijd om je te domiciliëren op je nieuwe plek.
De aangepaste domiciliëringstermijnen zijn van toepassing op alle koopovereenkomsten voor een enige eigen woning die afgesloten werd sinds 1 juni 2018.
Tot slot: stel dat je in 2019 een woning aankocht en je besliste toen als goede huisvader om het gewone tarief van 10% registratiebelasting te betalen omdat je onmogelijk de renovatie op 2 jaar kon rondkrijgen en boetes wenste te vermijden, dan kan je toch nog van het verlaagd tarief van 6% genieten als je binnen de 3 jaar je renovatie rond krijgt. Een koper die aan het normale tarief van 10% registratiebelasting koopt kan immers door het indienen van een verklaring binnen een termijn van 5 jaar vanaf 1 januari van het jaar waarin het verkooprecht opeisbaar is geworden, toch nog het verlaagd tarief inroepen.