Tegen 2027 moet Vlaanderen voldoen aan de Europese kaderrichtlijn Water. Dat betekent dat het Vlaamse oppervlakte- en grondwater tegen dan van goede kwaliteit moet zijn want Europa zal o.a. het visbestand in kaart brengen om de kwaliteit te meten. Het beleid van de nieuwe gemeentebesturen is cruciaal om deze doelstelling tijdig te bereiken, want om te voorkomen dat ons afvalwater onbehandeld in het milieu terechtkomt, moeten de huishoudens aangesloten zijn op een riolering die het afvalwater afvoert naar een zuiveringsinstallatie. Op plaatsen waar het aanleggen van een riolering niet kostenefficiënt is, kan een individuele behandelingsinstallatie van afvalwater (IBA) zoals een septische put of een zuiverend rietveld een oplossing bieden.
Monitoring riolerings-en zuiveringsgraad
Om de situatie te monitoren berekent de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM) halfjaarlijks voor elke gemeente de rioleringsgraad en de zuiveringsgraad. De rioleringsgraad geeft aan welk percentage van de inwoners aangesloten is op een riolering. De zuiveringsgraad van een gemeente is de verhouding van het totaal aantal inwoners aangesloten op een zuiveringsinstallatie t.o.v. het totaal aantal inwoners van de gemeente.
Op basis van de meest recente gegevens van december 2018 blijkt er nog heel wat werk aan de winkel te zijn. Nog steeds 1 op de 8 Vlaamse huizen is namelijk niet aangesloten op de riolering. In de meeste van die gevallen komt het afvalwater ongezuiverd in een gracht of beek terecht. Zoals bovenstaande kaarten illustreren, zijn er grote regionale verschillen: in de Oost-Vlaamse gemeente Horebeke is amper 13% van de woningen aangesloten op de riolering terwijl in de Vlaams-Brabantse gemeente Drogenbos 99,8% aangesloten is.
Bij 51 van de 308 Vlaamse gemeenten ligt de zuiveringsgraad nog altijd op 60% en lager. Bij nog eens 89 gemeenten ligt de zuiveringsgraad tussen 60% en 80%. Bij amper 48 gemeenten ligt de zuiveringsgraad boven 95%. De slechtst presterende gemeenten bevinden zich vooral in het Hageland, in het zuiden van Oost-Vlaanderen en in West-Vlaanderen. Ter vergelijking: in Duitsland en Nederland is nu al een zuiveringsgraad van respectievelijk 97% en 99% bereikt.
De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) schaart zich volop achter de Europese kaderrichtlijn Water maar wijst op het landelijk karakter van sommige gemeenten en op de kostprijs die ongeveer 1,000 EUR bedraagt per meter riolering. VVSG waarschuwt ook dat de investeringen niet zullen stoppen wanneer in 2027 de doelen bereikt zouden zijn. Een riolering heeft een gemiddelde levensduur van 75 jaar en als je weet dat 60% van de rioleringen nu al ouder dan 25 jaar is en 10% zelfs ouder dan 50 jaar, dan is het duidelijk dat ook na 2027 geïnvesteerd zal moeten worden in zuiver oppervlaktewater.