Op vrijdag 15 april 2016 werd in Mechelen een duurzame gerenoveerd KBC-kantoorgebouw en datacenter ingehuldigd. Het oorspronkelijke gebouw dateerde van 1976. In die tijd was er de drukkerij van de Kredietbank gehuisvest. Een tweede deel werd toegevoegd in de jaren 80. Het bruine en donkere gebouw deed met de opkomst van het internet dienst als datacenter en kantoorruimte. Een straat verder werd eveneens kantoorruimte bijgehuurd. Bij het bekijken van het kostenplaatje werd in 2014 beslist om het gebouw in eigen beheer grondig aan te pakken en alle diensten samen te huisvesten op één locatie.
Schoolvoorbeeld van het nieuwe werken met KBC-signatuur
KBC wil privé en werk beter op elkaar afstemmen zodat medewerkers zich goed voelen in hun werkomgeving. Daarom opteert men bij de inrichting voor een combinatie van zowel informele als formele ontmoetingsruimtes. De “cosy corners” dienen om de informele contacten te stimuleren. Daarnaast zijn er uiteraard ook klassieke vergaderzalen, werkeilanden en bureaus.
De werknemer kiest naargelang zijn activiteit zelf voor de meest geschikte plek.
Architecturale denkoefening
Dankzij het architectuurconcept van Goedefroo+Goedefroo kreeg het gebouw een menselijk karakter. De overbodige omheiningen en andere achterhaalde beveiligingsstructuren werden verwijderd. Het gebouw was voorheen geen traditioneel kantoorgebouw en werd dan ook gestript tot het absoluut noodzakelijke overbleef. Dat bood ook de gelegenheid om bouwfysisch te optimaliseren. Alle afval ging eruit en zo weinig mogelijk nieuw “afval” (lees afwerkingsmateriaal) ging er terug in.
Om het omliggende park in het gebouw te trekken werd een insnijding aangebracht. Daarbij werd rekening gehouden met de bestaande constructie en structurele elementen om te vermijden dat de architecturale ingreep bijkomende problemen zou creëren.
De verschillende functies en de gefaseerde bouw in het verleden, zorgden voor heel wat zichtbare onregelmatigheden: verschillende verdiepingshoogtes, een data center zonder ramen, een laadkade met een magazijn, een technisch gebouw tegen ‘de achterzijde’ gekleefd, een hoger voorste gedeelte,…Door toepassing van een allesomvattende geveloplossing volgens een enveloppe-principe dat de volledige gevel overspant, kwam de gevel los te staan van de achterliggende functie. Op die manier zal het gebouw ook in de toekomst polyvalent blijven.
Goedefroo+Goedefroo en Arcadis sloegen de handen in elkaar en zetten een tijdelijke vereniging op om deze opdracht tot een goed einde te brengen. Ze hadden een belangrijke opdracht met korte deadlines qua verhuis van het huurgebouw naar het bestaande gebouw en tijdens de werken bleef het kantoor in gebruik.
Bij de keuze van de verschillende technieken zorgde Arcadis ervoor dat het gebouw zoveel mogelijk zelf voorzienend was voor elektriciteit, verwarming, water… Al deze maatregelen zorgen ervoor dat het gebouw voldoet aan de BEN-standaard.
Natuurlijke lichtinval als grondslag van het welzijn van de medewerkers
Door de centrale insnijding pal op het noorden, kan alle licht zonder probleem tot heel diep in het gebouw doordringen zonder risico op verblinding door rechtstreeks zonlicht. Op de oostelijke en westelijke gevels werd gekozen voor automatisch gestuurde externe schoepenzonwering om oververhitting en verblindend daglicht tegen te gaan.
Naast het wegnemen van de middenbeuk creëerde de architect een verticale binnentuin. De groengevel legt de link met het park rondom het gebouw. Voor de inrichting van de buitenruimte ter hoogte van de incisie verkoos men inheemse plantensoorten.
De zone van de incisie heeft een belangrijke functie voor de medewerkers. Het brengt de medewerkers uit de twee kantoordelen weer samen. Deze zone is het kloppend hart van het gebouw waar mensen elkaar ontmoeten, rusten, verzamelen en vergaderen. Aan beide zijden lopen trappen naar de andere verdiepingen omgeven door groen van buitenaf en de groengevel binnenin het gebouw.
De verticale tuin trekt de rust van het park naar binnen
De groengevel bevindt zich in de zestien meter hoge schouw en loopt van de gelijkvloers tot het dak. De verticale binnentuin omvat 5600 plantjes. Om het onderhoud vlot te laten verlopen werden verschillende irrigatiekanaaltjes voorzien. De groengevel wordt automatisch geïrrigeerd met regenwater waaraan de nodige nutriënten worden toegevoegd. Drukregelaars en drippers garanderen een evenredige verspreiding van water en voedingstoffen over de irrigatielijnen. Het hele systeem wordt online opgevolgd.
Aangenaam binnenklimaat dankzij nachtkoeling
In plaats van het gebouw vol te stouwen met speciale technieken, worden passieve systemen gebruikt om het binnenklimaat te regelen. Nachtventilatie zorgt voor het afkoelen van het gebouw. ’s Nachts worden de ramen automatisch geopend. Langs de dakramen van een zestien meter hoge schouw binnenin het gebouw -waar de groengevel zich bevindt- wordt de warme lucht afgevoerd. Dankzij inertie met de naakte betonnen plafond wordt de koelte opgeslagen en in de loop van de dag vrijgegeven.
De combinatie van de buitenzonwering en de nachtventilatie minimaliseert de behoefte aan mechanische koeling en op lange termijn bespaart KBC op zijn energiefactuur.
Gebouwbeheersysteem, maar ook individuele aansturing
Een overkoepelend gebouwbeheersysteem zorgt voor de bediening en monitoring van alle technieken in het gebouw. Er wordt gebruik gemaakt van vraaggestuurde ventilatie in cockpits en vergaderzalen, open ramen schakelen de verwarming uit, verlichting gebeurt met behulp van aan- of afwezigheidsdetectie en een intelligente zonwering houdt rekening met de stand van de zon via het weerstation bovenop het dak. Naast de verschillende energiebesparende maatregelen, is het gebouwbeheersysteem ook voorzien van een uitgebreide energiemonitoring.
Niettemin laat de opdrachtgever toe dat de medewerkers zelf ook een raam kunnen openzetten of de zonwering inidividueel kunnen aansturen. Het individueel overrulen verhoogt het gebruikscomfort van de medewerkers.
Akoestisch welzijn voor de medewerker
Door de keuze voor openlandschapskantoren en door de aanwezigheid van naakte betonnen plafonds was akoestiek een belangrijk aandachtspunt. De kantoren zijn uitgerust met verhoogde vloeren voorzien van tapijt. Alle binnenmuren en de minimaal voorziene verlaagde plafonds in de gangen zijn van houtwolcementplaat. Per werkplek wordt de akoestiek individueel verzekerd door toepassing van afzonderlijke baffles waarin de nodige verlichting werd geïntegreerd. Daarnaast zorgt de zestien meter hoge binnentuin of groengevel voor extra demping.
Duurzame verlichting
De verlichtingsarmaturen zijn voorzien van aanwezigheids- en afwezigheidsdetectie. De detectoren in de ruimte registreren de aanwezigheid van personen en meten het lichtniveau. In functie van de waargenomen hoeveelheid licht in de ruimte zal de verlichting bijgestuurd worden.
Bijkomend worden de verlichtingsarmaturen aan de raamzijdes gestuurd via de daglichtregeling. Sensoren meten de verlichtingssterkte van het daglicht en sturen in functie van de gemeten waarde zones van verlichtingsarmaturen aan.
Het aandeel van de verlichting in het energieverbruik van dit kantoor is 28%. In een gemiddeld kantoorgebouw is de verlichting goed voor 40% van het energieverbruik. Het nieuwe KBC-kantoor doet het met een aandeel van slechts 28% voor verlichting beduidend beter. Voor de buitenverlichting koos men voor een ecologische en functionele verlichting.
Datacenter warmt de kantoren tijdens de tussenseizoenen en wintermaanden
Voor een maximale recuperatie van warmte uit het datacenter wordt gebruik gemaakt van warmtepompen voor de verwarming en voor de productie van sanitair warm water. Door de warmte te onttrekken uit het bestaande ijswatersysteem van het datacenter verminderen de draaiuren van deze koelinstallatie significant. De installatie is ook zodanig ontworpen dat bij een eventuele latere afbouw van de datacenteractiviteiten eenvoudig overgeschakeld kan worden op geothermie. Een gasgestookte condensatieketel werd geplaatst als backup voor de warmtepomp.
Recuperatie van het hemelwater
Het regenwater wordt ingezet voor de spoeling van de toiletten en urinoirs, de uitgietbakken, de buitenkranen en de bevochtiging. De bestaande bufferput van 100m³ wordt gebruikt voor de buffering van het hemelwater.
Zonnepanelen
Er werd gekozen voor een PV-installatie van 167 kW. Deze staat in voor een energieproductie van 118 MWh.