Voor het isoleren en slagregendicht maken van de kopgevel van het appartementsgebouw ‘36’ koos de Brusselse sociale woningbouwmaatschappij De Villa’s van Ganshoren voor FOAMGLAS® W+F-isolatie, vezelcementgevelpanelen van Eternit en ophangbeugels van Etanco. Dankzij de blijvende isolatiewaarde en bijgevolg het minimale warmteverlies, de lange levensduur van de materialen, en de fraaie en tijdloze schoonheid van de lichte voorhanggevel is dit project nu een schoolvoorbeeld van duurzaam renoveren.
De sociale woontorens De Villa’s van Ganshoren liggen in het noorden van de gemeente Ganshoren, aan de grens met het Vlaams Gewest. Elk van de 4 gebouwen telt 18 verdiepingen en 109 sociale wooneenheden. De torens werden in gebruik genomen tussen 1971 en 1974.
Oorspronkelijk waren de gevels ervan bekleed met mozaïek, maar na verloop van tijd en ten gevolge van infiltraties begonnen ze af te brokkelen en brachten ze voetgangers in gevaar. De infiltraties veroorzaakten daarenboven schimmels en vochtplekken in de appartementen.
Daarop besloot de sociale woningbouwmaatschappij de gebouwen een flinke opknapbeurt te geven. In 2005 kreeg het flatgebouw op de Van Overbekelaan 245 een complete make-over. Eind 2010 volgde de renovatie van de toren aan de Van Overbekelaan 247. In 2011 was de Negen Provinciënlaan 34 aan de beurt. In augustus 2012 werd begonnen met het opknappen van ‘de 36’.
Maximale rentabiliteit van de investering
De blinde gevel van nummer 36 werd, net zoals de woontoren ernaast, geïsoleerd met FOAMGLAS® W+F-panelen van 8 cm dik. Marc Engels, technisch directeur van de Villa’s van Ganshoren, is duidelijk overtuigd van de buitengewone eigenschappen van het isolatiemateriaal.
‘FOAMGLAS® is opgebouwd uit cellenglas dat ongevoelig is voor vocht en bovendien enorm drukvast is’, vertelt hij. ‘De isolatiepanelen kunnen worden verlijmd en worden geplaatst met een minimum aantal bevestigingen, waardoor er veel minder koudebruggen zijn dan bij de traditionele gevelisolatieproducten. Bovendien kan de lattenstructuur waartegen de uiteindelijke gevelbekleding wordt aangebracht, op de isolatiepanelen worden geplaatst. Dat is een groot verschil met de traditionele systemen waarbij het isolatiemateriaal tussen houten of metalen latten wordt aangebracht, hetgeen resulteert in een negatieve invloed op het isolatievermogen.
Cellenglas is ook een enorm vormvast materiaal waardoor het gevaar voor inzakken nihil is. Vermits het luchtdicht is, is er geen warmteverlies ten gevolge van luchttransport.’
Een ander heel belangrijk argument, aldus Marc Engels, is dat FOAMGLAS® gedurende de hele levensduur van het gebouw zijn isolatiewaarde blijft behouden, ongeacht de weersomstandigheden en het vochtgehalte van de omgevingslucht. ‘FOAMGLAS® neemt geen vocht op, wat niet onbelangrijk is, want de meeste isolatiematerialen verliezen een deel van hun isolerende waarde als ze nat zijn’, zegt hij. ‘FOAMGLAS® is absoluut water- en dampdicht en inwendige condensatie is volstrekt onmogelijk. Hierdoor is er geen enkel risico op schimmelvorming. Dankzij de met CO2 gevulde glascellen heeft FOAMGLAS® daarenboven een hoog isolatievermogen. Cellenglas is ook onbrandbaar, zuurbestendig, resistent tegen knaagdieren en insecten - wat voor een gevel heel belangrijk is om de isolatiewaarde op lange termijn te kunnen verzekeren - en tevens compleet vrij van stoffen die schadelijk zijn voor mens en milieu. Tijdens de montage geeft het isolatiemateriaal aan de gevel onmiddellijk bescherming tegen vocht en koude. En last but not least: door de lange levensduur van het materiaal hebben wij een maximale rentabiliteit van onze investering, wat uiteraard zeer belangrijk is voor het goed beheer van de boekhouding van onze sociale woningmaatschappij.’
Uitstekend brandgedrag
Een lichte voorhanggevel is een uitstekende oplossing om oude gebouwen compleet te herwaarderen, zowel esthetisch als vooral ook technisch. Mits gebruik van de juiste materialen kan zo perfect worden beantwoord aan de alsmaar strengere normen en wettelijke eisen inzake thermische en akoestische isolatie, brandgedrag en luchtdichtheid, zonder in te boeten aan de architecturale wensen.
FOAMGLAS®-isolatie is dermate drukvast dat de draagstructuur erbovenop kan worden verankerd met kramplaten. Hierdoor is er maar een minimaal contact met de dragende wanden, wat de thermische prestatie aanzienlijk ten goede komt. De gevel is daarenboven licht, waardoor hij compleet in de dragende wand kan worden opgehangen en kan worden bespaard op extra funderingen.
De afwerking gebeurde met Equitone-vezelcementgevelplaten van Eternit. ‘Net als de isolatie is dit een materiaal gebaseerd op minerale grondstoffen’, aldus Bart Goossens, technical services manager bij Eternit. ‘Hierdoor wordt een bijzonder duurzame gevel bekomen met lage milieufootprint, gekoppeld aan zéér goede prestaties op het vlak van brandgedrag, wat bij hoogbouw zeker een must is.’
Binnen de Equitone-reeks werd gekozen voor de Natura. ‘De plaat is semi-transparant gecoat, waardoor de eerlijke aspecten van het materiaal vezelcement zichtbaar worden. Dit geeft een warm, natuurlijk uitzicht. Ze is dun - slechts 8 mm - maar dankzij de intrinsieke eigenschappen van vezelcement toch hard en sterk, en eenvoudig verwerkbaar. Hierdoor heeft de architect een enorme ontwerpvrijheid. Bovendien zijn de Equitone-platen schimmel- en rotbestendig, en bestand tegen ongedierte, agressieve milieus en chemische producten. Eigenschappen die compleet in lijn liggen met deze van de isolatie.’
Vlotte plaatsing
Bart Behaegel, projectleider bij WR&C (Wall & Roof Construct): ‘De oorspronkelijke muur, die was bekleed met mozaïeksteentjes, hebben we eerst behandeld met de primer EM (hechtingslaag voor Epoxymortels) en daarop de FOAMGLAS®-panelen verlijmd met de 2-componentenlijm PC 56. Dat is allemaal vlot gegaan. Zowel de lijm als de panelen van FOAMGLAS® waren goed hanteerbaar en gemakkelijk te plaatsen.’
Voor Bart Behaegel was dit project zijn eerste ervaring met FOAMGLAS®. ‘Die ervaring is zeker positief’, vertelt hij. ‘Het was even wennen om met lijm isolatiepanelen te plaatsen en de voegen tussen de isolatiepanelen goed dicht te smeren zodat er geen bouwknopen konden ontstaan, maar al bij al ging de plaatsing van de W+F-panelen heel gemakkelijk. We hebben één tegenslag gehad: het weer. De werken zouden starten in januari, maar doordat het toen stukken uit de grond vroor, hebben we moeten wachten op beter weer, aangezien de lijm enkel vanaf 5 °C mag toegepast worden. In afwachting moesten we de emmers lijm stockeren in ons magazijn.
Met Eternit hebben we al vaak samengewerkt. We wisten dus perfect hoe we de panelen moesten verzagen en schroeven. Bij de verticale voegen hebben we op elke keper een epdm-band aangebracht, voor de afwatering. Horizontaal hebben we voor de esthetiek telkens een aluminium voegprofiel voorzien.’
Totaalpakket
Ook de derde partner in het materialenverhaal - Etanco - was voor projectleider Bart Behaegel geen onbekende. ‘We hebben winkelhaken van 50 mm gebruikt en die bevestigd volgens de richtlijnen van Eternit. Etanco heeft vooraf becijferd hoeveel winkelhaken per vierkante meter geplaatst moesten worden om de stabiliteit van de afwerking te kunnen garanderen. Op verschillende hoogtes hebben we trekproeven laten uitvoeren. De resultaten zijn uitstekend meegevallen: we hebben maximale waarden kunnen bereiken.’
Gino Van Gucht, product manager gevel bij Etanco: ‘Onze gevelproducten zijn makkelijk te plaatsen en ook zeer makkelijk regelbaar. In dit project gebruikten we een specifieke beugel die de mogelijkheid geeft om de houten keper weg te houden van de isolatie - en zo de nodige spouw te creëren -, en die tegelijk regelbaar is, zodat het hele gebouw in één vlak komt te staan. De firma Etanco in zijn geheel staat erop kwaliteit te leveren, niet alleen wat de producten betreft, maar we staan ook in voor ook de werfopstart en werfopvolging. Daarom dat we graag samenwerken met FOAMGLAS® en Eternit. Ze hebben dezelfde pijlers in hun verhaal: duurzame producten en een nauwgezette zorg voor het totaalpakket.’